Er moet een centraal vaccinatieregister komen waarin alle vaccinaties van alle inwoners uit Nederland worden geregistreerd. Dat is één van de aanbevelingen van Nicoline van der Maas, die 12 juni promoveert aan de Universiteit Utrecht met een proefschrift over de surveillance van vaccinatieprogramma’s in Nederland.
Nederlanse surveillancesystemen
Volgens Van der Maas mogen we in Nederland trots zijn op de huidige surveillancesystemen van de verschillende vaccinatieprogramma’s. “De surveillance levert kwalitatief zeer goede data op”, aldus de arts-epidemioloog die sinds 2003 bij het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) werkt. Maar om dit ook in de toekomst te garanderen, is het belangrijk dat surveillancesystemen zich eenvoudig en snel kunnen aanpassen aan de veranderende eisen en wensen. Bijvoorbeeld door de gegevens van vaccinatie te mogen koppelen aan medische gegevens om de effectiviteit en veiligheid te beoordelen. Dit zou vast moeten komen te liggen in de wet, met waarborgen voor de privacy.
Het belang van goede surveillance
Voor de bestrijding van ernstige infectieziekten noemt Van der Maas een landelijk dekkend en up-to-date surveillanceprogramma ‘uitermate belangrijk’. Het geeft inzicht in de verspreiding van infectieziekten, welke groepen het meeste risico lopen en maakt uitbraken van infectieziekten op regionaal, nationaal en internationaal niveau tijdig zichtbaar. Surveillance maakt het mogelijk bestrijdingsmaatregelen (zoals vaccinatie) te evalueren en verdiepend wetenschappelijk onderzoek te starten. De informatie wordt ook gebruikt bij ontwikkeling van beleid om infecties optimaal te bestrijden en richtlijnontwikkeling voor vaccinatie van speciale patiëntengroepen.
Van meten tot weten
Van der Maas laat in een aantal onderzoeken zien hoe waardevol data uit surveillancesystemen is. Zo kan zij op basis van gegevens concluderen dat:
- De aanpassingen in het vaccinatieschema van kinkhoest een positief effect hadden op het voorkomen van kinkhoest bij kinderen, maar niet op de groep die het meeste risico loopt, namelijk de zuigelingen die nog te jong zijn voor vaccinatie.
- Een tijdelijk vervroegd schema van de BMR (Bof, Mazelen en rodehond)-vaccinatie ten tijde van een mazelenepidemie in de Biblebelt veilig en 70% effectief was.
- De griepvaccinatie gegeven aan zwangere vrouwen veilig was voor moeder en kind.
- De Nederlandse bevolking goed beschermd is tegen polio, behalve de groepen die zich vanwege hun geloof niet laten vaccineren.
Nicoline van der Maas promoveert 12 juni om 16.15 uur aan de Universiteit van Utrecht met het proefschrift ‘Vaccine-preventable diseases: evaluation of vaccination programmes and optimisation of surveillance’.